Czym są odpady spożywcze i materiały kategorii III?

Niezależnie od tego, czy prowadzimy restaurację, kawiarnię, pizzerię, czy też foodtrucka, podczas kontroli sanepid ma prawo zapytać nas o to, w jaki sposób zostają zagospodarowane materiały kategorii III. Warto przy tym zaznaczyć, że ani odpady gastronomiczne, ani pokonsumpcyjne nie są zaliczane do odpadów komunalnych. Co zatem powinniśmy z nimi zrobić i kto zajmuje się zagospodarowaniem ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego?

Odpady kategorii III – co to takiego?

Na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. możemy określić szczegółową klasyfikację ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego, które nie są przeznaczone do spożycia przez człowieka. W Polsce przepisy te obowiązują od 2011 roku i dotyczą:

kategorii 1, czyli produktów ubocznych nieprzeznaczonych do spożycia dla zwierząt. Zalicza się do nich UPPZ zwierząt skażonych lub podejrzanych o zakażenie TSE, materiały szczególnego ryzyka, zwierzęta domowe i egzotyczne, zwierzęta laboratoryjne, jak również osady z oczyszczalni zakładów przetwarzających materiały SRM lub pozyskujących SRM;

kategorii 2, czyli treści przewodu pokarmowego ssaków, osadów z zakładów przetwarzających lub pozyskujących materiał kategorii 2 i 3, jak również produktów zawierających niedopuszczalne substancje, takie jak np. hormony, leki oraz kokcydiostatyki;

kategorii 3, czyli ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego, pochodzących od zwierząt uznanych za zdatne do spożycia, środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego, które nie zagrażają zdrowiu ludzi oraz zwierząt, jak również wycofanych środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Co ważne, kategoria III UPPZ obejmuje produkty uboczne o najniższym ryzyku, które mogą być wykorzystywane ponownie.

Jakie materiały są zaliczane do omawianej wyżej kategorii III? Grupa ta obejmuje m.in.:

odpady gastronomiczne, resztki jedzenia, pozostałości po przygotowaniu posiłków przeterminowane produkty spożywcze;

produkty spożywcze nienadające się do sprzedaży i spożycia;

zużyty i przeterminowany olej spożywczy;

tusze oraz części tusz zwierząt z uboju w rzeźni;

krew zwierząt po uboju, u których nie zaobserwowano objawów chorobowych;

wełnę, pióra i włosy zwierząt;

zwierzęce rogi, kopyta, ścinki, skóry, sierść oraz futro;

muszle oraz skorupy skorupiaków;

produkty uboczne z wylęgarni;

zwierzęta wodne oraz ich części;

zwierzęcą tkankę tłuszczową.

Należy pamiętać, że materiały kategorii 3, czyli uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego należy odpowiednio magazynować, nie mogą one trafiać do zwykłych kontenerów.

Klasyfikacja odpadów spożywczych

Prawidłowa klasyfikacja odpadów spożywczych pozwala uniknąć problemów podczas ewentualnej kontroli przedsiębiorstwa przez sanepid. Co ważne, każdy przekazywany przez nas odpad powinien posiadać odpowiednio dobrany kod, który jest zgodny z Europejską Klasyfikacją Odpadów. To, jaki kod odpadu zastosujemy, jest uzależnione przede wszystkim od źródła powstawania odpadu, jego postaci oraz składu. Odpady można klasyfikować zgodnie z następującymi kodami:

02 02 03 – Surowce i produkty nienadające się do spożycia i przetwórstwa – odpady z przetwórstwa produktów pochodzenia zwierzęcego;

02 03 04 – Surowce i produkty nienadające się do spożycia i przetwórstwa – odpady pochodzące z przygotowania owoców, warzyw, produktów zbożowych, olejów, kakao, herbaty, tytoniu, drożdży;

02 06 01 – Surowce i produkty nienadające się do spożycia i przetwórstwa – odpady pochodzące z przemysłu piekarniczego i cukierniczego, 02 05 01 – Surowce i produkty nienadające się do spożycia i przetwarzania- odpady pochodzące z przemysłu mleczarskiego, np. jogurty, sery, mleko, które są nieprzydatne do spożycia i przetwarzania;

02 07 04 – Surowce i produkty nienadające się do spożycia i przetwórstwa – odpady pochodzące z produkcji napojów alkoholowych i bezalkoholowych;

16 03 80 – produkty spożywcze przeterminowane lub nieprzydatne do spożycia;

20 01 25 – oleje i tłuszcze jadalne.

Jak przebiega proces przetwarzania odpadów organicznych pochodzenia zwierzęcego?

Odpady pochodzenia zwierzęcego (UPPZ) są odbierane przez uprawniony podmiot, a następnie rozpakowywane i poddawane procesowi przetwarzania, w tym pasteryzacji. W efekcie tego dochodzi do zniszczenia i zahamowania dalszego rozwoju drobnoustrojów, które są obecne w przeterminowanej żywności. W kolejnym kroku odpady III kategorii są przekazywane do odpowiedniej instalacji przeznaczonej do mechanicznego i biologicznego przetwarzania odpadów. Warto przy tym zaznaczyć, że jeżeli odpady pochodzą z przetwórstwa owocowo-warzywnego, podmiot uprawniony do ich odbioru przekazuje je bezpośrednio do biogazowni.

W sytuacji, gdy odpady posiadają duże ilości celulozy i słabo się fermentują, są one wykorzystywane do kompostowania. Uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego mogą być przekazywane np. do produkcji nawozów organicznych, paszy dla zwierząt futerkowych oraz produkcji karmy dla zwierząt domowych. Dokładne wytyczne w tej kwestii zostały szeroko opisane w artykule 14 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009. Jak widać, materiały kategorii III to specyficzna grupa materiałów, które są wytwarzane przez każdy zakład, sklep i punkt gastronomiczny i powinny być przekazane podmiotom do tego uprawnionym.

W P.W. FOREST Sylwia Żak zajmujemy się zarówno odbiorem przeterminowanej żywności i innych produktów spożywczych , jak i jej transportem do odpowiednich instalacji. Przewóz tego typu materiałów odbywa się według ściśle ustalonych zasad, w zamkniętych pojemnikach, które są szczelne, zabezpieczone przed wyciekaniem i odpowiednio oznaczone.