Święta Bożego Narodzenia to wyjątkowy czas, który każdemu kojarzy się ze spokojem, radością i ciepłem domowego ogniska. Nie da się jednak ukryć, że równocześnie jest to czas nadmiaru – i to pod każdym względem! Zbyt duże zużycie energii elektrycznej, bogactwo prezentów, nadmiar żywności, opakowań i plastiku. Niestety, wszystko to odciska swoje piętno na środowisku naturalnym, a także… na naszych portfelach! Co zrobić, by Święta stały się bardziej przyjazne naturze, a mimo to zachowały swój magiczny klimat?
Drewniane ozdoby i choinka pachnąca jak las – czy świąteczne tradycje rzeczywiście mogą być eko?
Nikt z nas nie jest w stanie wyobrazić sobie świąt Bożego Narodzenia bez pięknie ozdobionej choinki. W trosce o naturę większość osób sięga po sztuczne drzewka, które w teorii mają być trwałe i można z nich korzystać przez wiele lat. Mało kto zwraca jednak uwagę na fakt, że w rzeczywistości sztuczna choinka wcale nie jest ekologicznym rozwiązaniem. Do jej wyprodukowania wykorzystuje się bowiem ogromne ilości plastiku, a do środowiska trafiają kilogramy dwutlenku węgla. Do tego wszystkiego dochodzi długi transport z Chin, czyli z miejsca, gdzie sztucznych choinek powstaje najwięcej.
Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest zakup żywego drzewka, które w większości przypadków pochodzi ze specjalnych plantacji, przez co nie ma nic wspólnego z wycinką lasów. Wręcz przeciwnie! Każde takie drzewko absorbuje w okresie wzrostu obecny w powietrzu dwutlenek węgla, dzięki czemu wpływa korzystnie na atmosferę.
A co z ozdobami świątecznymi? Tu również wracamy do punktu wyjścia, czyli kwestii wszechobecnego plastiku. Gotowe ozdoby choinkowe oraz te, którymi dekorujemy dom (stroiki, wianuszki, grające wioski świąteczne, światełka zewnętrzne i wiele, wiele innych), są nie tylko drogie, ale przede wszystkim nieprzyjazne środowisku naturalnemu. Czym je zastąpić? Najprościej byłoby samodzielnie stworzyć ozdoby bożonarodzeniowe, jak np. suszone owoce i pierniczki na choinkę, szyszki, mech, ozdoby z papieru. Ci, którzy nie czują w sobie jednak ducha artysty, mogą sięgnąć po drewniane ozdoby – minimalistyczne, przyjemne dla oka i ekologiczne, a także po świąteczne lampki z diodami LED, które zużywają nawet do 75% mniej energii i świecą 25 razy dłużej.
Prezentowe szaleństwo w duchu zero waste
Jak wynika z raportu Nawyki upominkowe Polaków – Raport 2022, niemal połowa ankietowanych (47,3%) wydaje jednorazowo na prezenty 100-200 zł, przy czym najczęściej są to upominki bożonarodzeniowe. Okazuje się jednak, że wiele z tych prezentów jest zupełnie nietrafionych i niezgodnych z potrzebami obdarowywanych, np. bielizna wyszczuplająca przypominająca o mankamentach figury. Jako ciekawostka warto również wspomnieć, że aż 75,7% Polaków udaje, że nietrafiony prezent im się podoba.
Czy można tego uniknąć? Oczywiście, że tak! Po pierwsze, pamiętajmy, że w Święta liczy się jakość, a nie ilość. Kupując upominki dla bliskich, wybierajmy te produkty, które są wysokiej jakości i będą służyły obdarowywanym przez długi czas. Zamiast z kolei sięgać po kolorowe, plastikowe torebki, które wcale nie są tanie, owijajmy prezenty w ozdobny papier lub spróbujmy samodzielnie stworzyć ozdobne opakowanie, które będzie można wykorzystać w przyszłości ponownie.
Święta z bogatym sercem, a nie bogatym stołem
Ostatnie zagadnienie, które koniecznie należy poruszyć w temacie ekologicznego Bożego Narodzenia, to kwestia jedzenia. Jak wskazują wyniki badania przeprowadzonego w ramach Programu racjonalizacji strat i ograniczania marnotrawstwa żywności, każdego roku w Polsce marnuje się około 5 milionów ton jedzenia, a 39% Polaków przyznaje, że zdarza im się wyrzucać do śmietnika jedzenie, które zostało po Świętach. Najczęstszym powodem, wskazanym przez 52% respondentów, jest zepsucie potraw świątecznych.
A przecież wcale nie musi tak to wyglądać! Święta nie muszą kojarzyć się z przepychem i suto zastawionym stołem. Wystarczy pamiętać o tym, by przed pójściem do sklepu stworzyć listę zakupów i przygotować tylko tyle potraw, ile będą w stanie zjeść wszyscy goście. Nadmiar jedzenia można spróbować zamrozić lub podzielić się nim z innymi – sąsiadami lub osobami potrzebującymi, którzy korzystają z tzw. lodówek foodsharingowych, dostępnych w wielu polskich miastach.
Pamiętajmy o tym, że wielkie rzeczy zawsze zaczynają się od małych kroków. Dlatego nawet jeśli na tę chwilę wdrożenie wszystkich pomysłów na eko święta wydaje się niemożliwe, to warto spróbować od pojedynczych rzeczy. Im więcej osób podejmie się tej walki, tym większe szanse na to, że kolejne Święta będą równie piękne, a przy tym bardziej ekologiczne!
