Segregacja odpadów medycznych to jeden z podstawowych obowiązków każdej placówki o charakterze medycznym. Ze względu na charakter opadów produkowanych w tego typu miejscach, ich segregacja została ściśle określona przez prawo. Dotyczy to w szczególności worków, lodówek i pojemników na odpady. Jakie warunki muszą spełniać, aby można było w nich składować odpady medyczne?
W Polsce według szacunków produkuje się rocznie około 40 tysięcy ton odpadów medycznych rocznie. Nakłada to szczególną odpowiedzialność na wszystkie podmioty, aby przechowywanie i utylizacja odpadów przebiegała zgodnie z obowiązującymi przepisami. Ostatnim aktualnym aktem prawnym, który reguluje tę kwestię, jest rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 5 października 2017 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi, którego treść znajduje się w tym miejscu.
W przypadku worków istotny jest ich kolor (o czym poniżej) oraz materiał, z którego są wykonane. Ustawodawca zaleca, aby były to wytrzymałe worki polietylenowe. Następnie odpady zostały podzielone na grupy, do których przypisano konkretne rodzaje odpadów medycznych oraz kolory worków na odpady. I tak:
Worki koloru czerwonego, w których zbiera się odpady medyczne, które mogą wywoływać choroby u ludzi i zwierząt, czyli odpady o kodach:
18 01 02* – części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty służące do jej przechowywania,
18 01 03* – inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady),
18 01 80* – zużyte peloidy po zabiegach wykonywanych w ramach działalności leczniczej o właściwościach zakaźnych,
18 01 82* – pozostałości z żywienia pacjentów oddziałów zakaźnych.
Żółte worki na odpady medyczne są przeznaczone dla:
18 01 06* – chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne;
18 01 08* – leki cytotoksyczne i cytostatyczne;
18 01 10* – odpady amalgamatu dentystycznego.
Worki w innym kolorze niż czerwony i żółty (np. niebieskie, czarne lub zielone):
18 01 04 – inne odpady niż wymienione w 18 01 03 (np. opatrunki z materiału lub gipsu, pościel, ubrania jednorazowe, pieluchy),
18 01 07 – chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione 18 01 06, czyli niezawierające substancji niebezpiecznych,
18 01 09 – leki inne niż wymienione w 18 01 08 – wadliwe, przeterminowane leki,
18 01 81 – zużyte peloidy po zabiegach wykonywanych w ramach działalności leczniczej, inne niż wymienione w 18 01 80.
W przypadku worków należy pamiętać, iż ze względów bezpieczeństwa zapełnia się je tylko do 2/3 pojemności. Każdy z worków musi być oznakowany naklejką świadczącą o jego zawartości.
Niewłaściwa segregacja odpadów medycznych jest groźna dla zdrowia i życia zarówno personelu, jak i osób postronnych, Dotyczy to szczególnie odpadów z ostrymi krawędziami, które niosą ze sobą ryzyko skaleczenia i zakażenia. Pojemniki na odpady medyczne tego typu powinny być “sztywne, odporne na działanie wilgoci, mechanicznie odporne na przekłucie lub przecięcie”, dzięki czemu składowane odpady nikomu nie zagrażają. Kolor pojemnika zależy od rodzaju odpadu, do którego powinien być przypisany według powyższych kryteriów.
Urządzenia chłodnicze służą do dalszego przechowywania odpadów medycznych, tj. przed ich utylizacją. Lodówka na odpady medyczne może być zarówno przenośna, jak i stacjonarna, ale istotne, również musi spełniać określone warunki, w tym:
musi być wewnątrz wyłożona gładkim materiałem, który jest łatwo zmywalny,
musi być przystosowana do wstępnego przechowywania odpadów medycznych,
musi być zabezpieczona przed dostępem owadów, gryzoni, zwierząt
musi posiadać termometr, który będzie pokazywał aktualną temperaturę wnętrza lodówki na odpady medyczne (nie wyższa niż 10 stopni Celcjusza),
jest zabezpieczona przed dostępem osób niepowołanych.
W przypadku lodówek stacjonarnych ważne jest również przygotowanie przedsionka, do którego prowadzą zamykane drzwi. Ponadto każda lodówka na odpady medyczne powinna znajdować się w pomieszczeniu wentylowanym, z osobnym wejściem.